PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU W BRANŻOWEJ SZKOLE I STOPNIA

Praktyczna nauka zawodu (PNZ) - jest to swego rodzaju "przyuczenie praktyczne do zawodu". Dotyczy ono uczniów szkół zawodowych, którzy czynności związane z wykonywanym w przyszłości zawodem dopiero przyswajają. PNZ organizowana jest także dla młodocianych pracowników w celu opanowania przez nich umiejętności zawodowych niezbędnych do złożenia egzaminu na czeladnika oraz podjęcia pracy w danym zawodzie.

PNZ młodociani pracownicy odbywają w zakładach pracy w ramach umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Zakład pracy po spisaniu umowy kieruje młodocianego pracownika do szkoły celem uzupełnienia wiadomości teoretycznych.

PNZ może być organizowana jako zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe. Czas trwania zajęć praktycznych i praktyk zawodowych w cyklu nauczania oraz rodzaje i zakres zdobytych umiejętności określają ramowe plany nauczania oraz podstawa programowa dla danego zawodu.

PNZ może być prowadzona także w warsztatach w Centrum Kształcenia Zawodowego na podstawie umowy zawartej pomiędzy Szkoła a daną jednostą oraz w pracowniach szkolnych. Czas trwania praktycznej nauki zawodu określa program naucznaia dla dawnego zawodu. Dla pracowników młodocianych odbywanie praktycznej nauki zawodu określają przepisy Kodeksu Pracy.

Przepisy rozporządzenia MEN z 15 grudnia 2010 roku limitują czas trwania praktycznej nauki zawodu. Stanowią one, że czas trwania praktycznej nauki zawodu uczniów i młodocianych pracowników w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a uczniów i młodocianych pracowników powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę. W przypadkach szczególnie uzasadnionych organizacją praktycznej nauki zawodu, czas nauki zawodu uczniów powyżej 18 lat może być przedłużony do 12 godzin na dobę. Zachowany powinien być tygodniowy wymiar czasu nauki określony w planie nauczania.

Program zajęć praktycznych powinien być realizowany w procesie produkcji, usług lub ćwiczeń, jeżeli wynikają one z programu albo organizacji zajęć praktycznych.

Lista pracodawców znajduje się w bazie pracodawców. 

Nadzór pedagogiczny nad PNZ jak i kontrolę nad pracodawcami pełni Kierownik szkolenia praktycznego Zespołu Szkół Technicznych w Strzyżowie.

Uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu powinni posiadać:

1. dzienniczek praktyki zawodowej (Technikum), zeszyt zajęć praktycznych (Młodociany pracownik),
2. program praktyki,
3. zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu,

PRZYGOTOWANIE ZAWODOWE MŁODOCIANYCH PRACOWNIKÓW

Dokumenty niezbędne do sporządzenia umowy

Strony zawierające umowę przedkładają następujące dokumenty:

a ) rzemieślnik, pracodawca lub osoba przez niego upoważniona:

• wpis do ewidencji działalności gospodarczej, określający zakres pracy zakładu;
• dokument stwierdzający kwalifikacje zawodowe uprawniające do szkolenia;
• dokument stwierdzający znajomość przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
• oświadczenie, iż zakład pracy spełnia warunki do zatrudniania młodocianych, młodocianych szczególności dysponuje określoną  ilością stanowisk pracy adekwatną do liczby zatrudnionych uczniów.

 b) młodociany:

• świadectwo ukończenia szkoły podstawowej
• aktualne orzeczenie uprawnionego lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w określonym zawodzie

OKRES NAUKI ZAWODU

Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego  rzemieślnik zawiera z młodocianym na czas nieokreślony (w którym okres nauki zawodu  nie może być krótszy niż  36 miesięcy ) co oznacza, że po zakończeniu nauki, której okres jest ustalony w umowie, rzemieślnik powinien spisać z byłym uczniem stosowną umowę o pracę  lub rozwiązać z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem przez pracownika młodocianego.

TERMIN ZAWARCIA UMOWY O PRACĘ

Umowę o pracę w celu nauki zawodu z młodocianym, zawiera pracodawca w terminach przyjęć kandydatów do szkół branżowych I stopnia. Zasada ta dotyczy tych młodocianych, którzy zamierzają dokształcać się w szkole branżowej I stopnia. W takim przypadku zajęcia praktyczne u pracodawcy rozpoczynają się z dniem 1 września, z chwilą rozpoczęcia roku szkolnego.

Rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia.

W przypadku rozwiązania umowy pomiędzy podmiotem szkolącym a młodocianym, uczeń zostaje skreślony (z mocy prawa) z listy uczniów.

PRAWA  I  OBOWIĄZKI

Przedstawiciel cechu informuje strony umowy tj. pracodawcę rzemieślnika i ucznia młodocianego pracownika o prawach i obowiązkach wynikających z zawarcia umowy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na obopólne obowiązki w dziedzinie realizowania programu nauki praktycznej i teoretycznej, a także przestrzegania przepisów prawa pracy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, regulaminów stosowanych u pracodawcy oraz przystąpienia młodocianego do egzaminu czeladniczego stanowiącego zakończenie nauki zawodu.

WYNAGRODZENIE MŁODOCIANYCH PRACOWNIKÓW

Młodocianemu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Stosunek procentowy wynagordzenia, o którym mowa wynosi:

1. W pierwszy roku nauki - nie miej niż 5%;
2. W drugim roku nauki - nie mniej niż 6%;
3. W trzecim roku nauki - nie mniej niż 7%.

Ewidencja zawartych umów o pracę w celu przygotowania zawodowego

 Umowę sporządza się w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron tj. pracodawcy/rzemieślnika i młodocianego pracownika. Dodatkowe kopie umowy rzemieślnik przekazuje wg potrzeb do ZUS, urzędu skarbowego i do szkoły w której młodociany się dokształca.

1. Cech prowadzi ewidencję zawartych umów o pracę w celu przygotowania zawodowego. Rejestr umów o naukę zawiera numer kolejny, datę zawarcia umowy, określenie stron, nazwę rzemiosła, formę dokształcania zawodowego, datę planowanego zakończenia nauki, formę dokształcania teoretycznego, rubrykę na uwagi (wg potrzeb ? np. adnotacje o zakończeniu nauki).
2. Cech odmawia zaewidencjonowania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego w przypadku stwierdzenia, że nie zostały spełnione wszystkie określone przepisami  wymogi, bądź pracodawca nie zapewnia właściwych warunków dla realizacji nauki zawodu. Cech w terminie 14 dni, w formie pisemnej podaje przyczynę odmowy zaewidencjonowania umowy.
3. Pracodawca rzemieślnik może zwrócić się do izby rzemieślniczej, która wyjaśnia sprawę w porozumieniu z inspekcją pracy

Dokumentacja szkoleniowa i pracownicza

Cech pomaga rzemieślnikowi w zgromadzeniu niezbędnej dokumentacji szkoleniowej ? program praktycznej nauki zawodu i pracowniczej ? ewidencja młodocianych, wzory zaświadczeń o szkoleniu bhp i inne określone w Kodeksie pracy i przepisach wykonawczych.

Dokształcanie teoretyczne młodocianych

Cech udziela pomocy rzemieślnikowi w organizacji dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników w formach:

1. szkolnej - współpracując ze szkołą branżowa I stopnia, zwłaszcza na etapie planowania rozmiarów naboru uczniów w określonych zawodach rzemieślniczych, organizacji czasu nauki teoretycznej w szkole oraz nadzoru nad realizacją przez ucznia obowiązku nauki teoretycznej,
2. pozaszkolnej -  organizując dokształcanie teoretyczne młodocianych we współpracy z izbą rzemieślniczą, inną placówką oświatową lub w ramach własnych  w drodze prowadzenia szkoły branżowej I stopnia, bądź kursów dokształcających młodocianych w zakresie podstaw programowych obowiązkowych przedmiotów zawodowych teoretycznych dla szkoły branżowej I stopnia.

Zakończenie nauki zawodu

Nauka zawodu młodocianych pracowników zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego u pracodawców rzemieślników kończy się egzaminem czeladniczym.

Rozporządzenie Rady Ministrów dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i warunków ich wynagrodzenia zawiera w §19 jednoznaczene ustalenia, zgodnie z którymi, młodociani zatrudnieni u pracodawców będących rzemieślnikami składają egzamin czeladniczy przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej, bez względu na formę dokształcania teoretycznego.

Egzamin czeladniczy dla młodocianych pracowników zatrudnionych w celu nauki zawodu, przeprowadzany na podstawie odrębnych przepisów, jest egzaminem zawodowym, to jest potwierdzającym kwalifikacje zawodowe.

Szkoła  udziela pomocy młodocianym pracownikom w przygotowaniu się do egzaminu czeladniczego oraz sporządzeniu wniosku na egzamin i skompletowaniu niezbędnej dokumentacji,  więcej informacji w zakładce Egzamin czeladniczy).

1. WZÓR umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego

2. Skierowanie młodocianego pracownika do szkoły wystawione przez pracodawcę